Шинэ мэдээ
Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төслийг боловсруулна
Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар (2021.03.10)Үндэсний баялгийн сан байгуулах тухай хуулийн төсөл боловсруулахаар шийдвэрлэжээ. Үндэсний баялгийн сангийн тухай, Эрдэс баялгийн биржийн тухай хуулийн төслүүдийг боловсруулж хэлэлцүүлэхийг УУХҮ-ийн сайд Г.Ёндон, Сангийн сайд Б.Жавхлан нарт даалгав. Үндэсний баялгийн сан нь газрын доорх баялгаас хүртэх өгөөжийг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлж, одоо болон ирээдүй үеийн иргэн бүрт тэгш, шударга хүртээх зорилготой. Эрдэс баялгийн бүтээгдэхүүний үнэлгээг олон улсын зах зээлд жишиг үнээр үнэлж хүртэх үр ашгийг нь нэмэгдүүлэн, борлуулалт, орлогод нь хяналт тавихтай холбогдуулан Эрдэс баялгийн биржийн тухай хуультай болох шаардлагатай гэж Засгийн газрын зүгээс үзжээ.
“Айвенхоу Майнз”: “Камоа-Какула”-ын зэсийн олборлолтоо зургадугаар сард эхлүүлнэ
БНКонго улсад хэрэгжүүлж буй “Камоа-Какула” төслийн зэсийн олборлолт ирэх зургадугаар сард эхлэх тухай “Айвенхоу Майнз” компани мэдэгджээ. Зэс, алтны өндөр агууламжтай хүдрийн биетээс олборлох эхний шатны ажлын явц 80%-ийн гүйцэтгэлтэй байна. Ордын баяжуулах үйлдвэр ашиглалтад орж буй аж. Төслийн хоёр дахь шат буюу уурхайн өргөтгөлийн ажлыг 2022 оны есдүгээр сард эхлүүлэхээр төлөвлөжээ. Энэ шатанд баяжуулах үйлдвэр жилд 7.6 сая тонн хүдэр боловсруулах юм. 1, 2 дугаар үе шатны ажил бүрэн дуусахад, жилд 400 мянган тонн зэс үйлдвэрлэнэ.
“Тавантолгой” компани 18.8 тэрбум төгрөгийн ногдол ашиг тараана
“Тавантолгой” ХК-ийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн тогтоолоор 2020 оны цэвэр ашгаас нэгж хувьцаанд 375 төгрөг буюу нийт 18.8 тэрбум төгрөгийг эзэмшигчиддээ ногдол ашиг болгон тараах болсон тухай Монголын Хөрөнгийн бирж мэдээллээ. Тус компанийн ногдол ашиг авах эрхтэй хувьцаа эзэмшигчдийн нэрсийн жагсаалтыг хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурлын бүртгэлийн өдрөөр тогтоох аж. “Тавантолгой” компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурлыг дөрөвдүгээр сарын 20-нд хийх тов зарлажээ. Хурлын дараа өдрөөс эхлэн "ҮЦТХТ" ТӨХХК-иар дамжуулан хувьцаа эзэмшигчдийн дансанд байршуулахаар шийдвэрлэсэн байна.
Элга ордын төслийн 5%-ийг төрийн “Ростех” корпораци эзэмшив
ОХУ-ын Элга ордын цогцолбор төслийн 5%-ийг “Ростех” корпораци эзэмших гэрээг “А Проперти” компанитай байгуулжээ. Энэхүү хувь эзэмшлийг төрийн корпораци ямар үнээр худалдан авч буй тухай мэдээлэхээс талууд татгалзсан байна. Элга ордын цогцолбор төсөлд Баяжуулах үйлдвэр байгуулах, ордоос Улак өртөөтэй холбосон төмөр замын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, Ванино боомт дахь нүүрсний терминалыг өргөтгөх ажлууд багтаж байна. Тэгвэл төрийн “Ростех” корпорацийн хувьд хүрэн нүүрсний Огоджины орд, Алс Дорнод дахь Вера боомтын 25%-ийг тус тус эзэмшдэг. Өнөөгийн байдлаар Элгагийн коксжих нүүрс, Огоджины хүрэн нүүрсийг Ванино болон Владивостокын боомтоор экспортолж байгаа юм. Эдгээр төслийн экспортыг нэмэгдүүлэх зорилгоор тээврийн нэг дэд бүтцэд төвлөрүүлэхээр хоёр компани төлөвлөжээ.
“Эрдэнэс Тавантолгой“ компани “А6-20” бизнес төлөвлөгөөгөө танилцуулав
“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК нь (2021.03.10)хэвлэлийн хурлаар “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-тай үүссэн нөхцөл байдлын талаар мэдэгдэл хийж, мөн “А6-20” бизнес төлөвлөгөөгөө танилцууллаа. “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн Төлөөлөн удирдах зөвлөл (2021.03.09) хуралдаж ойрын жилүүдэд компанийг хөгжүүлэх “А6-20” бизнес төлөвлөгөөг баталжээ. Төлөвлөгөөнд, 2025 он хүртэл “Эрдэнэс Тавантолгой” компани нь Нүүрс баяжуулах үйлдвэр, Тавантолгой цахилгаан станц, усан хангамж зэрэг томоохон 20 төсөл хэрэгжүүлснээр компани үсрэнгүй хөгжиж, жилд олборлох нүүрсний хэмжээ 45 сая тоннд хүрэх, борлуулалтын орлого 10 их наяд төгрөг, цэвэр ашиг 3.7 их наяд төгрөг болж, жилд 700 орчим тэрбум төгрөгийн ногдол ашиг иргэдэд хуваарилахаар тооцсон байна.
Баялгийн үр өгөөжөө өгч эхэлсэн Салхитын мөнгөний уурхай
Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын Чулуут багийн нутаг, Зүүн хэмээх газарт орших Салхитын алт, мөнгөний үндсэн ордыг хэдэн жилийн өмнө монголчууд төдийлөн мэддэггүй байлаа. Нам гүмхэн говь нутагт орших энэхүү ордыг тойрсон тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн маргаан, шүүх цагдаа тойрсон хэргүүд, төрийн дээд түвшний шийдвэрүүд чухамдаа олон нийтийн анхаарлын төвд оруулсан юм.
Оюутолгой 2020 онд 1.1 тэрбум долларын орлоготой ажиллажээ
Оюутолгойн 66%-ийг эзэмшдэг "Туркойз Хилл Ресурс" компани 2020 оны үйл ажиллагааны санхүүгийн тайлангаа мэдээллээ. Цар тахлын хүнд хэцүү жилд уурхайн үйл ажиллагааны бас нэгэн амжилттай жилийг бүтээж чадсаныг тус компанийн ТУЗ-ийн тэргүүн Peter Gillin онцоллоо. Өнгөрсөн онд ерөнхийдөө Оюутолгой уурхайн хувьд зэсийн үйлдвэрлэл төлөвлөгөөний хүрээнд байсан бол алтных төлөвлөгөөг давж биелжээ. 2020 онд Оюутолгой уурхайн борлуулалт 1.08 тэрбум ам.долларын орлого бүрдүүлсэн байна. Энэ нь 2019 оныхтой харьцуулахад 7.5%-иар буурсан дүн юм. Үүнд ил уурхайн хүдрийн алтны агуулга буурсан нь голлон нөлөөлжээ. Нийт орлогын 797.3 сая ам.долларыг зэс, 265.7 сая ам.долларыг алт, 15.2 сая долларыг мөнгөнөөс бүрдүүлжээ.
Ажлын байрыг дэмжих 3%-ийн хүүтэй зээлийг маргааш олгож эхэлнэ
“Ажлын байрыг дэмжих 3%-ийн хүүтэй зээл”-ийг маргаашнаас (2021.03.10) эхлэн арилжааны банкуудаар олгоно. Зээлийн батлан даалтын сангаас холбогдох хуульд нийцүүлэн батлан даалт гаргах, зээлийн хүүгийн дэмжлэгт Засгийн газрын санхүүгийн зуучлагчийн үүрэг гүйцэтгэж Монголбанк оролцохыг онцоллоо. Уг зээл нь зээлдэгчийн ажлын байраа хадгалах, бизнесийн үйл ажиллагаагаа тогтвортой явуулахад шаардлагатай эргэлтийн хөрөнгийг бүрдүүлэх, арилжааны банкнаас ижил шаардлагаар авсан зээлийг дахин санхүүжүүлэх зориулалттай юм.
Хүнд үйлдвэрийн тухай хуулийн төсөлд санал авч эхэлжээ
Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамнаас анх удаа боловсруулсан “Хүнд үйлдвэрийг хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийг Монгол Улсын Засгийн газрын хуралдаанаар (2019.05.29) баталсан юм. Хөтөлбөрийг боловсруулахдаа Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн тухай хуулийн нөхцөл байдлын дагуу судалгаа хийж, үндсэндээ хоёр жилийн хугацаанд хоёр төрлийн судалгааг мэргэжлийн баг гүйцэтгэсэн юм. Өөрөөр хэлбэл, 2018 онд хийсэн судалгаагаар, яамны судалгааны баг хүнд аж үйлдвэр бүхий 70 гаруй үйлдвэрүүдтэй биечлэн танилцаж 63 үйлдвэрийг судалгааны бүртгэлдээ хамруулсан байдаг. 2019-2023 он хүртэл буюу 5 жилийн хугацаатай хэрэгжүүлэх уг хөтөлбөрт Нүүрс гүн боловсруулах химийн үйлдвэр, Металлургийн цогцолбор, Машин механизмын үйлдвэрлэл, Газрын тос боловсруулах үйлдвэр, Зэсийн баяжмал боловсруулах үйлдвэр зэрэг уул уурхайн салбарт нэмүү өртөг шингээсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хэд хэдэн төслийг багтаасан юм.
Баялгийн үр өгөөжөө өгч эхэлсэн Салхитын мөнгөний уурхай
Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын Чулуут багийн нутаг, Зүүн хэмээх газарт орших Салхитын алт, мөнгөний үндсэн ордыг хэдэн жилийн өмнө монголчууд төдийлөн мэддэггүй байлаа. Нам гүмхэн говь нутагт орших энэхүү ордыг тойрсон тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн маргаан, шүүх цагдаа тойрсон хэргүүд, төрийн дээд түвшний шийдвэрүүд чухамдаа олон нийтийн анхаарлын төвд оруулсан юм. Ахмадуудаас “Салхитын мөнгөний ордыг та мэдэх үү” гэж асуухад “Мэдэлгүй яах вэ. тэтгэврийн зээл тэглэж байгаа уурхай шүү дээ” хэмээн хээвнэг хариулж байна. Үндэсний Аюулгүй Байдлын зөвлөл (Ерөнхийлөгч, УИХ, Ерөнхий сайд) анх удаа нэг уурхай дээр нэгдсэн шийдэлд хүрсэн, анх удаа Монгол Улс байгалийн баялгийн үр өгөөжийг иргэддээ шууд хэлбэрээр хүртээж байгаа гээд яривал Салхитын мөнгөний ордтой холбоотой шинэлэг “мессеж”-үүд олон. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр баялгийг тэгш хуваарилах “төрийн нийтийн” зарчим мөн л анх удаа Салхитын мөнгөний орд дээр бодитоор хэрэгжиж байгаа нь энэ юм.
“Coal India” компани 32 төсөлд 6.4 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулна
Энэтхэгийн нүүрсний “Coal India” компани хөрөнгө оруулалтын багц төлөвлөгөө баталжээ. Тодруулбал, тус компани нүүрсний олборлолтоо нэмэгдүүлэх зорилгоор нийт 32 төсөлд 473 тэрбум рупийн (6.4 тэрбум ам.доллар) хөрөнгө оруулна. Энэхүү төлөвлөгөөний хүрээнд, шинээр 8 төсөл хэрэгжүүлж, үйл ажиллагаа явуулж буй 24 уурхайг өргөтгөх юм. Төлөвлөгөөг хэрэгжүүлсний үр дүнд 32 төслийн нүүрсний үйлдвэрлэл жилд 193 сая тоннд хүрэх аж. Ингэснээр гаднаас нүүрсний импортыг бууруулах ач холбогдолтойг “Coal India” компани мэдэгдсэн байна.
Хятадын хөрөнгө оруулалтаар Орос кокс-химийн үйлдвэр байгуулна
ОХУ-д кокс-химийн үйлдвэр байгуулах төслийг хэрэгжүүлэх гэрээг Бүгд Найрамдах Саха (Якут)-ын Засгийн газар болон Хятадын “Цинань” компанийн хооронд байгуулжээ. Жилд 4 сая тонн металургийн кокс үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэрийн төсөлд Хятадын компани 5 тэрбум юанийн хөрөнгө оруулна.
“Baowu Steel” групп гангийн үйлдвэрийн шинэ төсөл хэрэгжүүлнэ
Хятадын гангийн хамгийн том үйлдвэрлэгч “Baowu Steel” групп нь “Fujian Sangang” компанитай хамтран Хятадын Фужян мужид гангийн үйлдвэр байгуулах гэрээ үзэглэжээ. Энэхүү төсөл нийт 20 тэрбум юанийн (3.09 тэрбум ам.доллар) хөрөнгө оруулалттай бөгөөд хамтрагч талууд 50:50%-ийн хөрөнгө гаргах аж. Шинээр байгуулах үйлдвэр нь жилд 3.22 сая тонн ган үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Хятадын Үндэсний статистикийн хорооны мэдээллээр, 2020 онд Фужян муж нийт 38.6 сая тонн ган үйлдвэрлэжээ. Тус мужид ган үйлдвэрлэлээр “Baosteel Desheng”, “Tsingshan” болон “Fujian Fuxin Special Steel” зэрэг компани тэргүүлдэг байна.
Хятадад ашигт малтмалын хайгуулын шинэ үе шат эхэлнэ
Стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын нөөц, түүний ашиглалтад анхаарах тухай Хятадын Засгийн газраас мэдэгджээ. Түүхий эдийн хамгийн том хэрэглэгч тус улс нь төмрийн хүдэр, марганц зэрэг зарим түүхий эдийн импортоос хараат байгаа юм. Тиймээс Хятадын нийгэм, эдийн засгийг хөгжүүлэх 2021-2025 оны төлөвлөгөөний (XIV таван жил) дагуу ашигт малтмалын нөөцийг нэмэгдүүлэх, баталгаажуулах зорилгоор энэ таван жилд хайгуулын шинэ үе шатыг эхлүүлэхээр болжээ. Өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сард Хятадын Аж үйлдвэрийн яамнаас мэдэгдсэнээр, гадаад зах зээлд өрсөлдөхүйц, төмрийн хүдрийн үнэ тогтооход нөлөөлөх чадамжтай 1-2 том ордыг 2025 он гэхэд эдийн засгийн эргэлтэд оруулахаар төлөвлөж байна.
Туркойз Хилл-ийн захирал солигдов
Оюутолгой төслийн 66%-ийг эзэмшигч “Туркойз Хилл Ресурс”-ийн Гүйцэтгэх захирал Улф Куэлманныг албан тушаалаас нь (2021.03.03) огцруулжээ. Тэрээр 2018 оны долдугаар сарын 30-наас эхлэн Туркойз Хилл-ийн захирлаар ажиллаж байсан юм. Оюутолгой төсөлд шаардлагатай нэмэлт санхүүжилтийг хэрхэн босгох талаар төслийн менежментийг хэрэгжүүлэгч “Рио Тинто” компанитай нэгдсэн шийдэлд хүрэхээр “Туркойз Хилл Ресурс” хэлэлцэж байна. Ийм үед Туркойз Хилл-ийн захирлын албан тушаалд үргэлжлүүлэн Улф Куэлманныг ажиллуулах нь компанийн дээд эрх ашгийн үүднээс төдийлөн зохимжгүй гэж үзжээ. Хэрэв цаашид ажиллуулах тохиолдолд ирэх тавдугаар сард болох Туркойз Хилл компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар Улф Куэлманныг дэмжихгүй гэдгээ “Рио Тинто” компани мэдэгджээ.
Банкууд 3%-ийн хүүтэй зээлийн шаардлагыг сулруулах саналтай байна
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ (2021.03.04) банк, санхүүгийн салбарын төлөөлөлтэй уулзав. Уулзалт “10 их наядын цогц төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг хангахад банкны салбарт анхаарах асуудлууд” сэдвийн хүрээнд болсон юм. 10 их наяд төгрөгийн санхүүжилтээс 2 их наяд нь жижиг, дунд бизнес, худалдаа үйлчилгээ эрхлэгчдийг дэмжих 3%-ийн хүүтэй зээлийг банкуудаар дамжуулж олгохдоо зөрүү хүүний татаасыг төр хариуцахаар тооцоолжээ. Хэдийгээр зээлийн хүү бага ч банкуудаас зээлдэгчдэд тавьж буй нөхцөл шаардлага өндөр гэж салбарынхан үзэж байна. Тиймээс Ерөнхий сайдын уулзалтын үеэр банкууд зээл олгох нөхцөл шаардлагыг бууруулах нь зүйтэй гэсэн байр суурь илэрхийлжээ.
Хятадын нүүрсний олборлолт 4.1 тэрбум тонноос хэтрэхгүй
2020 оны үзүүлэлтээр, Хятад улс нийт 3.9 тэрбум тонн нүүрс олборлосон нь 1.4%-иар нэмэгдсэн байна. Тэгвэл БНХАУ-ын XIV таван жилийн төлөвлөгөө хэрэгжиж (2021-2025он) дуусах үед тус улсын жилийн нүүрсний олборлолтын хэмжээ 4.1 тэрбум тонноос хэтрэхгүй гэж Хятадын Нүүрсний үндэсний ассоциацийн тайланд дурджээ. Тайланд тэмдэглэснээр, 2025 он гэхэд нүүрсний уурхайнуудын тоог 4000 орчимд хязгаарлах төлөвтэй. Өнгөрсөн оны сүүлээр тус улсад нүүрсний нийт уурхайнуудын тоо 4700 орчим байжээ. Үүний 1200 уурхай нь 1.2 сая тонноос дээш олборлолтын хүчин чадалтай томоохон уурхайнууд байсан нь нийт олзворлолтын 80%-ийг бүрдүүлсэн байна.
Оюутолгой ХХК татварын актаар ногдуулсан үлдэгдэл төлбөрийг барагдууллаа
Монгол Улсын Татварын алба “Оюутолгой” ХХК-ийн 2016 оноос 2018 оныг дуустал хугацааны албан татварын ногдуулалт, төлөлтийн байдалд татварын хяналт шалгалт хийж, нөхөн ногдуулалтын актаар 649.4 тэрбум төгрөгийн нөхөн татвар, торгууль, алдангийг ногдуулаад байсан. “Оюутолгой” ХХК 2021 оны 2 дугаар сарын 25-ны өдөр 229.8 тэрбум төгрөгийн татварын орлогыг төрийн сангийн дансанд байршуулсан бол 2021 оны 3 дугаар сарын 4-ний өдөр үлдэгдэл 419.2 тэрбум төгрөгийг төрийн сангийн дансанд шилжүүлсэн байна.
Японы компаниуд Оросын коксжих нүүрсний төсөлд хамтарна
ОХУ-ын “Алс Дорнодын хөрөнгө оруулалт, экспортыг дэмжих” агентлагаас Японы хөрөнгө оруулагчидтай албан уулзалт зохион байгуулжээ. “Марубени”, “Сожиц”, “Иточу”, “Сумитомо”, “Мицуи” компани болон “Газрын тос, нүүрс, металын корпораци” (JOGMEC), Японы гадаад худалдааг дэмжих байгууллагаас Оросын коксжих нүүрсний олборлолт, гадаад зах зээлд нийлүүлэх төслүүдийг сонирхож буйгаа илэрхийлжээ. Оросын коксжих нүүрсийг Алс Дорнодын боомтуудаар шууд Японы зах зээлд нийлүүлэх боломжтой гэж үзэж байна. Тус уулзалтаар Японы тэргүүлэх компаниудын төлөөлөгчид Оросын нүүрсний “Долгучан” компанитай хэлэлцээр эхлүүлжээ.
“Эрдэнэс Монгол”-ын эрмэлзэлгүй “шилэн” гүйцэтгэл
Монгол Улсад нээлттэй мэдээлэл, өгөгдлийн ил тод байдлын эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх талаар багагүй ахиц дэвшил гарсаар байна. Мэдээллийн ил тод байдал, нээлттэй өгөгдлийн эрх зүйн орчин бүрэлдэж байгаа энэ нөхцөлд холбогдох хуулиудын хэрэгжилт, түүний хүрээнд хийгдэж буй төслүүдийн үр дүнд хяналт тавих нь цаашид эрх зүйн орчныг улам боловсронгуй болгоход нэн чухал үүрэгтэй. Мөн мэдээллийн ил тод байдал нь Монгол Улсын хөгжилд хамгийн том сорилт болж буй бэрхшээлүүдийн нэг болох авлигалын асуудлыг хяналттай болгох хамгийн чухал шийдлүүдийн нэг билээ.
