Шинэ мэдээ
Уул уурхайн компаниуд “Шилдэг 10 татвар төлөгч”-өөр тодров
Жил бүрийн тавдугаар сарын хоёр дахь долоо хоногийг “Татвар төлөгчдийн өдрүүд” болгон тэмдэглэж, “Шилдэг татвар төлөгч” аж ахуйн нэгжүүдийг тодруулдаг уламжлалтай. Татварын Ерөнхий газар 2020 оноос үйлчилгээндээ сегментийн бодлого нэвтрүүлэн аж ахуйн нэгжүүдийг орлогоор нь том, дунд, жижиг, бичил гэж ангилах болсон билээ. Ийнхүү ангилал тус бүрээс 10 шилдэг татвар төлөгчийг шалгаруулдаг юм. Монгол Улсын хэмжээнд 20 тэрбум төгрөгөөс дээш орлоготой том ангиллын 811 баялаг бүтээгч байдгаас 2021 оны хувьд 5.7 их наяд төгрөгийн татвар төлжээ. 2021 оны том ангиллын шилдэг 10 татвар төлөгчөөр уул уурхайн компаниуд тодорсон байна.
Эрдэнэсийн нууцыг тайлсан 65 жил
Геологийн төв лаборатори анх Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс (БНМАУ)-ын Сайд нарын Зөвлөлийн 1957 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 461 дүгээр тогтоолоор “Эрдэм Шинжилгээний Төв Лаборатори” нэртэйгээр байгуулагдсан.
Өнгөрсөн 65 жилийн хугацаанд манай хамт олны хийж бүтээсэн олон сайхан амжилтын нэг нь импортыг орлосон, экспортын чиг баримжаатай, дэлхийн стандартыг хангасан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч болж чадсан юм. Энэ бүтээгдэхүүн нь лабораторийн амин чухал хэрэгцээ болсон, хүмүүсийн ярьдгаар эталон загвар буюу аттестатчилсан стандартчилсан загвар юм. Ер нь стандартчилсан загвар нь уул уурхайн бүтээгдэхүүнд хийсэн шинжилгээний ажлын чанарт захиалагчийн зүгээс хяналт хийх лабораторийн шинжилгээний үр дүнгийн шууд баталгаа болж өгдөг.
Цогтцэций өртөөнөөс төмөр замаар 9.5 мянган тонн нүүрс экспортлов
Нүүрс тээврийн жолооч нар Цогтцэций-Чойр чиглэлийн тээврийг зогсоосноор нүүрсний экспорт зогсож, олон тэрбум төгрөгийн алданги хүлээж байгаа тухай мэдээлсэн. Нүүрсний экспортыг зогсоохгүй байх үүднээс гуравдугаар сарын 31-ээс хойших хугацаанд Цогтцэций өртөөнөөс гурван галт тэргээр, 150 вагон, 9506.2 тонн экспортын нүүрсийг 300 нурмаг ачаа ачих зориулалттай чингэлгээр тээвэрлэн БНХАУ-ын талд хүлээлгэн өгөөд байна.
Катодын зэсийн экспорт 3.37 мянган тоннд хүрлээ
Он гарсаар дөрөвдүгээр сарын 29-нөөс тавдугаар сарын 5-нд авто замаар 2,891 чингэлэг, төмөр замаар 499 чингэлэг нийт оны эхнээс 4,039.7 мянган тонн нүүрс экспортод гарчээ. Мөн хугацаанд авто замаар 299 чингэлэг, төмөр замаар 225 чингэлэг буюу оны эхнээс 492.8 мянган тонн зэсийн баяжмал экспортолсон нь өнгөрөгч оны мөн үеэс 23.1%-ийн өсөлттэй байна. Харин он гарсаар манай улс 3,371.9 тонн катодын зэс экспортолжээ.
Б.Цэнгэл: Төрийн өмчит компаниудыг шинэчлэх цаг нь ирсэн
Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Б.Цэнгэлтэй төрийн өмчит компаниуд тойрсон цаг үеийн асуудлаар The Mongolian Mining Journal-ийн Г.Идэрхангай ярилцлаа.
тайлан мэдээллийг олон нийтэд ил тод тайлагналын нэгдсэн механизмтай болгоно
Төрийн өмчийн тухай хуулийг 1996 онд баталснаас хойш зарчмын томоохон өөрчлөлт оруулаагүй. Иймд тус хуулийг өөрчлөхөөр болж байна. Зарчмын ямар өөрчлөлтүүд оруулах вэ?
Юуны өмнө, танай сэтгүүлийн уншигчидад энэ өдрийн мэндийг дэвшүүлье. Монгол Улс 1990 оноос төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн харилцаанаас зах зээлийн харилцаанд шилжин өмчийн олон хэлбэрийг хүлээн зөвшөөрсөн. Улмаар 1996 онд төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хууль батлагдсан.
Ордын үнэлгээгээр тодорхойлох уу, оруулсан хөрөнгө оруулалтаар хэмжих үү?
Монголын уул уурхайн мэргэжлийн холбоодын зөвлөл “Уул уурхайн салбарын эрх зүйн шинэтгэл” хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Уг хэлэлцүүлэгт Уул уурхайн Эрдэс баялгийн холбоо, Монголын Эрдэс баялгийн эдийн засаг менежментийн холбоо, Уул уурхайн Хүрээлэн, Эрдэс баялаг эмэгтэйчүүдийн холбоо, Жоншны холбоо, Зураг төсөл зохиогчдын холбоо зэрэг байгууллагын тавь гаруй төлөөлөл оролцон “Ашигт малтмалын тухай хууль”-ийн шинэчлэлтэй холбоотойгоор санал бодлоо солилцсон юм.
Газрын тосны ханш өсч эхэллээ
ОПЕК болон түнш орнуудын ээлжит уулзалтаар (2022.05.05) газрын тос экспортлогч улс орнууд гарцаа урьдны төлөвлөсөн хэмжээнд нэмэгдүүлэх төлөвтэй байна. Өөрөөр хэлбэл ирэх зургадугаар сард тус холбоо болон түнш орнууд газрын тосны олборлолтоо 432 мянган баррель/өдөр-өөр нэмэгдүүлнэ гэсэн үг. Барууны орнууд уг хэмжээг нэмэгдүүлэхийг шаардаж буй боловч геополитикоос үүдэлтэй асуудалд бус зөвхөн зах зээлийн шинж чанартай хүчин зүйлд үндэслэж олборлолтыг өөрчилж болохыг тайлбарлаж буй юм. Нөгөө талд Хятадын цар тахлын эсрэг хөл хорио нь газрын тосны эрэлтийг бууруулж болзошгүй байна.
АНУ-ын төв банк бодлогын хүүгээ 0.5%-иар өсгөв
АНУ-ын төв банк инфляцтай тэмцэх зорилгоор бодлогын хүүгээ 0.5%-иар өсгөж 0.75-1%-д хүргэхээр болсноо (2022.05.04) зарлалаа. Энэ нь 2000 оноос хойш байгаагүй огцом өсөлт болсныг олон улсын хэвлэлүүд мэдээлж байна. Цаашид шат дараатайгаар Холбооны нөөцийн банк бодлогын хүүг өсгөсөөр энэ онд 2.25-2.5%-д хүргэх төлөвтэй байгаа ажээ. Холбооны нөөцийн банкны тэргүүн Жером Повелл бодлогын хүүг 0.75%-иар буюу огцом өсгөх бодолгүй байгааг дуулгажээ. Өөрөөр хэлбэл Холбооны нөөцийн банк энэ онд багтаан гурван удаа бодлогын хүүгээ 0.5%-иар тус тус нэмэгдүүлэх төлөвтэй байгаа нь хөрөнгийн зах зээлд эерэг дохио боллоо.
Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын бүтээн байгуулалт 76%-тай байна
Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар “Тавантолгой-Зүүнбаян, Тавантолгой-Гашуунсухайт, Зүүнбаян-Ханги, Тавантолгой-Зүүнбаян болон Тавантолгой-Гашуунсухайт холболтын, Богдхан төмөр замын барилгын ажлын явцын талаар Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Л.Халтар (2022.05.04) танилцууллаа. Төслүүдийн барилгын ажлыг эрчимжүүлэх, төлөвлөсөн хугацаанд ашиглалтад оруулах арга хэмжээ авч ажиллахыг түүнд даалгалаа.
AUTO EXPO MONGOLIA 2022 үзэсгэлэн тун удахгүй
Монголын анхны олон улсын автомашины үзэсгэлэн зохион байгуулагдахад бэлэн боллоо. Авто Экспо Монгол үзэсгэлэн нь Монголын авто машины худалдаа, авто машинтай холбоотой бүх төрлийн үйлчилгээ, худалдаа, хамтын ажиллагааг дэмжсэн хамгийн том арга хэмжээ болох бөгөөд 2022 оны 6 дугаар сарын 24-26-ны өдрүүдэд гурван өдрийн турш Буянт-Ухаа хуучин нисэх буудлын талбайд зохион байгуулагдана.
Үзэсгэлэнд олон улсын авто машин үйлдвэрлэгчид, тэдгээрийн албан ёсны борлуулагчид, сэлбэг хэрэгсэл нийлүүлэгчид, засвар үйлчилгээний газрууд, автомашины худалдааг санхүүжүүлэгч банк санхүүгийн байгууллагууд, даатгалын компаниуд, авто машины үйлчилгээ эрхлэгчид, авто тээврийн компаниуд бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ сурталчлан оролцох юм.
Уул уурхайн салбарын цалингийн ялгаа
2021 онд улсын дундаж цалин 1280 мянга орчим, үүнээс эрэгтэйчүүдийн дундаж цалин 1390 мянга, эмэгтэйчүүд 1163 мянган төгрөгний цалин авч байна гэсэн судалгаа гарчээ. Боловсрол эрүүл мэнд, боловсруулах үйлдвэрлэл, барилга, банк, мэдээллийн технологи гээд бүхий л салбарынханы цалингаас харахад эрчүүд эмэгтэйчүүдээс 50-300 мянга орчим төгрөгөөр илүү цалин авдаг гэсэн ялгаа харагдана. Харин эрчүүдээс эмэгтэйчүүд их цалин авдаг ганцхан салбар нь уул уурхай юм. Уул уурхайн салбарын эмэгтэйчүүд 2019 оны судалгаагаар эрчүүдээсээ 200 мянга орчим төгрөгөөр илүү хөлс авч байсан бол 2021 онд энэ тоо буурсан ч тавин мянгаар илүү гарчээ.
Ж. Золжаргал: Эрчим хүчний үнийн өсөлт Монгол нүүрсний боломжийг тэлнэ
Нүүрсний ханш олон улсын зах зээлд оргил түвшинд хүрч байгаа нь манай улсын экспортын өсөлтийг даллан дуудавч цар тахлаас үүдсэн боомтын нэвтрэлтийн удаашрал арилаагүй хэвээр. Нөгөө талд Монголын түүхий эдийн экспортын төмөр замууд шил шилээ даран ашиглалтад орох тов ойртсоор байгаа энэ үед Монгол нүүрс ассоциацийн Гүйцэтгэх захирал Ж. Золжаргалтай MMJ-ийн Б. Төгсбилэгт ярилцлаа.
Нүүрсний ханш өссөөр байгаа нь том боломж байгааг харуулах ч манай улсын нүүрсний экспорт бууралттай хэвээр. Оны эхний хоёр сарын байдлаар нүүрсний экспорт өмнөх оны мөн үеийнхээс 3 сая тонноор бага байна шүү дээ?
Уул уурхайн “тэсрэлт” болж байхад манай улсыг Канад, Австралийн хэмжээнд очих тухайд таамаг дэвшүүлэн ярьцгаадаг байсан. Ялгаа нь тэдэнд олон хувилбар бүхий далайд гарцтай зах зээл бий бол манайд зах зээл нэн хязгаарлагдмал, логистик сул хөгжсөн зэрэг нь бидний гол хязгаарлагч хүчин зүйл болдог.
"Оюутолгой" 72 сая долларын татварыг төсөвт төвлөрүүлэв
“Оюутолгой” компани 2022 оны нэгдүгээр улирлын үйл ажиллагааны голлох үзүүлэлт, гүний уурхайн төслийн явцаа танилцууллаа. 2022 оны нэгдүгээр улиралд “Оюутолгой” компанийн хувь нийлүүлэгчид болох Монгол Улсын Засгийн Газар, “Туркойз Хилл Ресурс”, “Рио Тинто”-гийн хооронд явагдсан хэлэлцээний үр дүнд гүний уурхайн нээлтийн үйл ажиллагааг эхлүүлэх түүхэн мөчийг ажилчид, ханган нийлүүлэгчид, хувьцаа эзэмшигчид, орон нутгийн иргэдтэй хамт тэмдэглэв. Энэ алхам нь уурхайн хамгийн үнэ цэнтэй хэсгийг нээж буй хэрэг бөгөөд анхны тогтвортой олборлолтод 2023 оны эхний хагаст хүрэхээр тооцож байна.
“Роснефть”-тэй АИ92 шатахууны импортын үнэ тогтворжуулах гэрээ байгууллаа
Салбарын дэд сайд О.Батнайрамдал шатахууны үнэ тогтворжуулах гэрээг “Роснефть” компанитай байгуулсан тухай мэдээлэл (2022.05.03) хийлээ. Өнгөрсөн долоо хоногт УУХҮ-ийн дэд сайд болон шатахуун импортлогч аж ахуйн нэгжийн төлөөлөл багтсан бүрэлдэхүүн ОХУлсад “Роснефть” компанитай жил бүрийн ээлжит уулзалтаа хийсэн байна. Энэ үеэр иргэдийн хэрэглээний шатахууны гол төрөл болох АИ92-ын импортын үнийг одоо тонн тутамд 1110 ам.доллар байгааг 25%-ийн хөнгөлөлттэй буюу 840 ам.доллар болгох гэрээг амжиллтай байгуулсан байна. Ингэхдээ уг гэрээний үнэ нь зөвхөн дөрөв, тав, зургадугаар сард хүчин төгөлдөр мөрдөгдөх ажээ.
Төрийн өмчит компаниуд "төрөл арилжих" уу
Сангийн яам, Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрынхан ойр ойрхон Эрдэнэт, Дархан руу “давхин” тун завгүй байна. Хөтөлийн “Цемент Шохой”-н үйлдвэрийг төрийн өмчид авсны дараа засаг “Эрдэнэс Монгол” компанийн дүрмийг шинэчлэн баталж, “Дарханы Төмөрлөгийн Үйлдвэр”-ийн “Кью Эм Си” компанитай байгуулсан Концессын гэрээг цуцлан төрд шилжүүлэн авлаа.
Хөтөлийн “Цемент Шохой” ТӨХК-ийг менежментийн шинэ баг нь 2023 онд IPO гарган бирж дээр бүртгэлтэй, олон нийтийн хяналттай, нээлттэй хувьцаат компани болгохоо энэ үеэр амлав. Үүний өмнө тус үйлдвэрийн бүх татварыг улсад төлж барагдуулах их ажилтай.
УУХҮЯ: Зэсийн баяжмалын экспорт жингээр 18.5%-ийн өсөлттэй байна
Дөрөвдүгээр сарын 22-28-нд авто замаар 3,133 чингэлэг, төмөр замаар 550 чингэлэг нийт оны эхнээс 3,723.9 мянган тонн нүүрс экспортод гарчээ. Мөн хугацаанд авто замаар 312 чингэлэг, төмөр замаар 219 чингэлэг буюу оны эхнээс 458.6 мянган тонн зэсийн баяжмал экспортолсон нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 18.5%-ийн өсөлттэй байна. Харин он гарсаар манай улс 2,001.7 тонн катодын зэс экспортолжээ.
"Монголын геологи, хайгуул 2022" хурал болно
“Монголын Геологи, Хайгуул 2022 (Mongolian Mineral Exploration Roundup 2022) чуулга, уулзалт 2022 оны тавдугаар сарын 4-5-нд “Корпорэйт конвеншн төв”-д зохион байгуулагдах гэж байна. Уг хурал нь цар тахлын улмаас хоёр жил завсарлаад байсан юм. “Mongolian Mining Journal” сэтгүүл "Монголын геологи, хайгуул 2022" хурлын мэдээллийн түншээр ажиллаж байна. Монголын Үйлдвэрлэлийн Геологичдын холбооноос санаачлан зохион байгуулж байгаа чуулга, уулзалтыг УУХҮЯ, АМГТГ, Үндэсний Геологийн алба, Геологийн хүрээлэн, Палеонтологийн хүрээлэн, ШУТИС, МУИС зэрэг байгууллагууд хамтран зохион байгуулах юм.
МУУҮА-ийн Зөвлөлийн даргаар Г.Батцэнгэл сонгогдов
Монголын Уул Уурхайн Үндэсний Ассоциацийн (МУУҮА) шинэ зөвлөл 2022 оны дөрөвдүгээр сарын 27-нд хуралдаж бүх гишүүдийн 100%-ийн саналаар "Энержи Ресурс” -ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Батцэнгэлийг Зөвлөлийн даргаар сонголоо.
Тээвэр, логистикийн салбарын тулгамдсан асуудлаар хэлэлцэв
Манай улс Европ-Азийг холбосон транзит улс болно гэсэн том амбицтай. Замын Үүд-Алтанбулаг чиглэлийн 987 км автозамыг байгуулбал транзит улс болох боломж бүрдэнэ. Энэ хоёр боомтдоо транзит тээврийн тусдаа зам терминалыг бий болгох юм. Ингэснээр дараалал үүсэхгүй, бүртгүүлээд гарах боломжтой аж. Үр дүнд нь Монгол улсын эдийн засгийн босоо коридор бий болно” гэж Монгол Улсын Засгийн газрын “Боомтын сэргэлт” бодлогын бичиг баримтад тусгасан.
