Хурал чуулган

Ил уурхайд конвейер нэвтрүүлэх шийдлийг хэлэлцэнэ Уурхайн үйл ажиллагааг тогтвортой явуулах боломж, нөхцөлийг хангахуйц дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх шийдлүүдийн талаарх “Ил уурхайн тасралтгүй ажиллагаа“ онлайн хурлыг “Монгол нүүрс” ассоциаци зохион байгуулах гэж байна. Энэхүү хурлаар, туузан конвейерийн техник, туузан конвейерийн зураг төслийн зарчим, ил уурхайн уламжлалт хэлбэрийг тасралтгүй ажиллагааны технологитой харьцуулах, холын зайн конвейерийн тээвэр, туузан конвейер ба шанагат экскаватор, нуруулдагч, холигчийн харилцан уялдаатай ажиллагаа зэрэг шийдлүүдийг хэлэлцэнэ. Мөн энэ чиглэлээр Европт болон олон улсад хэрэгжүүлсэн төслүүдийг танилцуулна.

“Газрын тос 2020” хурал болно Монгол Улсад газрын тосны салбар үүсч хөгжсөний 80 жил, газрын тосны инженер бэлтгэж эхэлсний 25 жилийн ой энэ жил тохиож байна. Уг ойг угтан салбарын яам Ажлын хэсэг байгуулан ажиллаж эхлээд байгаа бөгөөд тодорхой ажлуудыг хийхээр төлөвлөжээ. Хэдхэн хоногийн өмнө салбарын яамны зүгээс газрын тосны ашиглалт, олборлолт, экспортын үйл ажиллагаа эрхэлдэг шилдэг компаниудыг тодруулан өргөмжилсөн. Тэгвэл энэ сарын 21-нд ШУТИС-ийн Геологи, уул уурхайн сургуулиас “Газрын тос 2020” эрдэм шинжилгээ, онол практикийн XXVI хурлыг зохион байгуулахаар болжээ.

“Сэргэлтийн шийдэл” Хүн төрөлхтөн шинэ вирусын тахалд нэрвэгдэн дэлхийн эдийн засаг хямарсан, Монгол Улсын шинэ парламент, засаг бүрдсэн онцгой цаг үед 18 дахь удаагийн “Дисковер Монголиа” хөрөнгө оруулалтын чуулган зохион байгуулагдлаа. Сүүлийн жилүүдэд манай улсад гадаадын хөрөнгө оруулалт саарч буй. Гэтэл урьдчилан таамаглаагүй Ковид-19 сорилттой тулгарч уул уурхайн экспорт бараг 40%-иар буураад байна. Цаашдаа дотоодод санхүүгийн хямрал гүнзгийрэхээс сэргийлэх, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг сэргээж нэмэгдүүлэх, төр засгаас ямар бодлогоор хөрөнгө оруулагчдыг дэмжих, олон улсын худалдаа бизнесийн шинэ тутмын өөрчлөлтүүдийн хандлагыг хэлэлцэхээр энэ удаагийн чуулган зорьж, “Сэргээлтийн шийдэл” уриаг дэвшүүлжээ.

Монголд цөмийн технологи хэрэглэх өргөн боломж бий “Цөмийн технологи Монгол Улсын хөгжилд” үндэсний семинарын /2020.11.06/ үеэр Монгол Улс болон дэлхий дахинд цөмийн техник, технологийн өнөөгийн ашиглалтын явц, байдлын талаар эрдэмтэн, судлаачид илүүтэй хөндөн ярилцсан юм. Цөмийн энергийн комиссын Ажлын алба, Монгол Улсын Их Сургуультай хамтран тус сургуулийн дугуй танхимд зохион байгуулсан үндэсний семинарт салбарын тэргүүлэх эрдэмтэд олноор уригдан оролцов. Цөмийн энергийн комиссын Ажлын албаны Цөмийн технологийн бодлогын газрын дарга М.Чадраабал “Монгол Улс бусад улс орны адил цөмийн технологийг нэлээд өргөн хэмжээнд ашиглаж байна. Уур амьсгалын өөрчлөлтөд цөмийн технологийн хэрэглээ нэмэгдсээр байна. Гэхдээ Монгол Улсад тулгамдаж байгаа асуудал бол судалгаатай холбоотой материаллаг баазын хүндрэл. Өндөр өртөгтэй, урт хугацааны менежмент шаардах багажууд шаардлагатай. Үүнийг Монгол Улсад нэвтрүүлбэл томоохон дэвшил болно” хэмээн хурлын эхэнд тодотголоо.

Монгол Улсын цөмийн технологийн хэрэглээний талаар хэлэлцлээ Цөмийн энергийн комиссын Ажлын алба, Монгол Улсын Их Сургуулийн хамтарсан “Цөмийн технологи Монгол Улсын хөгжилд” сэдэвт үндэсний семинар энэ сарын 06-нд МУИС-ийн дугуй танхимд боллоо. Уг семинараар салбарын эрдэмтэн судлаачид, Цөмийн энергийн комиссын Ажлын албатай хамтран ажилладаг байгууллагуудын төлөөлөл цөмийн техник, технологийг ашиглаж, сүүлийн үед гүйцэтгэсэн ажлын үр дүн, цаашдын зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаар танилцуулж, салбар хоорондын уялдааг хангах чиглэлд хэлэлцүүлэг өрнүүллээ. Цөмийн энергийн комиссын Ажлын албаны Цөмийн технологийн бодлогын газрын дарга М.Чадраабал “Цөмийн технологийн хэрэглээ Монгол Улсад”, МХЕГ-ын Цөмийн болон цацрагийн аюулгүй байдлын хяналтын газрын дарга Б.Мөнхтогтох “Цацрагийн аюулгүй байдлын хяналт, бодлого төлөвлөлт” сэдвээр илтгэл тавьж, семинарыг нээсэн юм.

“Нэн түрүүнд ХАБ-2020” бага хурлыг цахимаар зохион байгуулж байна Жил бүр зохион байгуулагддаг “Нэн түрүүнд ХАБ” бага хурал энэ жил “Ковид-19 ба Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл мэнд” уриан дор ШУТИС-ийн хурлын танхим цахим хэлбэрээр болж байна. Хоёр өдөр үргэлжлэх тус бага хурал нь хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн эрх зүйн орчны шинэчлэл, өөрчлөлтийн талаарх шинэлэг мэдээллүүд, ХАБ-ын хүрээнд шийдвэрлэж байгаа тэргүүн туршлагаас суралцах, тулгамдсан асуудлуудаа шийдвэрлэхэд чиглэж буйгаараа онцлог хэмээн зохион байгуулагчид онцоллоо. Эрдэнэт, Дархан, Өмнөговь, Завхан, Архангай, Баян-Өлгий аймгуудын ХАБЭА хариуцсан албаны хүмүүс цахимаар холбогдон мэдээлэл солилцож байна. Энэ удаагийн хурлыг МОШПА /Мэргэшсэн ХАБЭА-н мэргэжилтнүүдийн холбоо/, ШУТИС, МҮЭ-ийн холбоо болон Монголын Ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоо, Хөдөлмөр, нийгмийн харилцааны дээд сургууль зэрэг байгууллага хамтран зохион байгуулж байгаа юм.

“Цөмийн технологи Монгол Улсын хөгжилд” хэлэлцүүлэг болно “Цөмийн технологи Монгол Улсын хөгжилд” сэдэвт үндэсний семинарыг Цөмийн энергийн комиссын Ажлын албанаас энэ сарын 06-нд МУИС-ийн төв байрын Дугуй танхимд зохион байгуулахаар болжээ. Тус семинар нь Монгол Улсын төрөөс цацраг идэвхт ашигт малтмал болон цөмийн энергийн талаар баримтлах бодлогын хэрэгжилтийг хангах, цөмийн техник, технологийг нийгэм-эдийн засгийн өргөн хүрээнд ашиглаж буй байдлыг танилцуулах, салбар хоорондын уялдааг дэмжих, цөмийн технологийн ач тусыг олон нийтэд сурталчлан таниулах зорилготой аж.

Discover Mongolia-2020: Хайгуулыг эрчимжүүлэх нь чухал Хурлын эхний хэлэлцүүлэг “Хөрөнгө оруулалтын орчныг сайжруулах нь: Хуулийн томоохон өөрчлөлтүүд ба ил тод байдал” сэдвээр өрнөлөө. Хэлэлцүүлэгт Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Г.Ёндон “Хайгуулын үйл ажиллагааг эрчимжүүлж, ашигт малтмалын боловсруулалтын түвшинг нэмэгдүүлэх, орон нутгийн иргэдэд уул уурхайн боловсрол олгох чиглэлд идэвхтэй ажиллах болно. Мөн УИХ-ын намрын чуулганаар Ашигт малтмалын тухай хууль, Газрын тосны тухай хууль болон бусад холбогдох хуульд өөрчлөлт оруулах төслийг УИХ-д өргөн барина” гэдгээ илэрхийллээ. Эдгээр хуулийн өөрчлөлтөөр салбарын хуулиудын уялдаа холбоог сайжруулж, давхардал, хийдлийг нэг мөр шийдвэрлэж, эргээд хөрөнгө оруулагч нарт таатай орчин бүрдэнэ гэж сайд үзэж байна.

“Mongolia Mining 2020” үзэсгэлэн 10 дахь удаагаа болно "Mongolia Mining 2020” үзэсгэлэн арав дахь жилдээ уламжлал ёсоор дөрөвдүгээр сарын 2 дахь долоо хоногт Улаанбаатар хотноо Буянт-Ухаа цогцолборт зохион байгуулагдана. Үзэсгэлэнгээр дэлхийн улс орнуудын уул уурхайн салбар дахь шинэ шийдэл, дэвшилтэт технологи бүхий тоног төхөөрөмж, техникийг танилцуулдаг. Энэ жил тогтмол оролцогч түнш орнууд Хятад, Орос, Чех, Австрали, Казахстан, Швед, Япон, Герман, Франц болон Канадын компаниуд багтсан 200 гаруй аж ахуйн нэгж оролцоно. Оролцогч компаниудын тоо энэ жил мэдэгдэхүйц нэмэгдсэн ба Чех, Хятад, Канад, Англи зэрэг улсаас өргөн бүрэлдэхүүнтэй аж ахуйн нэгжүүд оролцоно. Мөн үзэсгэлэнг зорин ирэх хөрөнгө оруулагчид, ханган нийлүүлэгчид болоод бусад зочдод Монголын эрдэс баялгийн салбарын мэдээллийг бүрэн хүргэх зорилгоор салбар дахь тухайн үеийн онцлог сэдвийг хөндсөн төрийн бодлогын хэлэлцүүлэг явуулахын зэрэгцээ тус салбарын компаниудын илтгэл тавигддаг.

Уул уурхайн салбарын мэргэжлийн холбоодын анхдугаар зөвлөгөөн боллоо Монгол Улсын Эрдэс баялгийн салбарын мэргэжлийн холбоодын үйл ажиллагаа, эрх зүйн орчин, тулгамдаж буй асуудал, цаашид шийдвэрлэх арга замыг тодорхойлж нэгдсэн зөвлөмж гаргах зорилготой Эрдэс баялгийн салбарын мэргэжлийн холбоодын анхдугаар зөвлөгөөн өчигдөр “Туушин” зочид буудалд зохион байгуулагдлаа. Салбарын холбоодын төлөөллүүд оролцсон уг зөвлөгөөнийг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдын зөвлөх Г.Шархүү нээж, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны Геологи, уул уурхайн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын Уул уурхайн хэлтсийн дарга Б.Дэлгэржаргал салбарын эрх зүйн орчин, тулгамдсан асуудлын талаар мэдээлэл хийлээ. “Өнөөдрийн зөвлөгөөнөөр анх удаа яамнаас санаачилж, төрийн бус байгууллагатай хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, цаашид хамтарч ажиллах, та бүгдийн мэдлэг туршлагыг хамтын ажилд оролцуулахаар сайдын шийдвэрээр зөвлөгөөнийг хийж байна. 1997 оны 1 дүгээр сарын 31-нд Монгол Улсын их хурал “Төрийн бус байгууллагын хууль”-ийг батлан гаргасан.

Салбарын сайд Лондонд хөрөнгө оруулалтын хуралд оролцлоо Чуулга уулзалтад олон улсын 2000 гаруй оролцогчид чуулсан байна. УУХҮ-ийн сайд Д.Сумъяабазар энэ удаагийн чуулга уулзалтаар Монголын Засгийн газрын уул уурхайн салбарт баримталж байгаа бодлого, хөгжлийн цаашдын чиг хандлагыг танилцууллаа. Тэрбээр “Монгол Улсын Засгийн газраас хариуцлагатай, ил тод, байгаль орчинд ээлтэй-ногоон, оролцоог хангасан, тэгш хуваарилалт бүхий уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн салбарыг хөгжүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна. Уул уурхайн салбар нь манай улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 24%, аж үйлдвэрийн салбарын 72%, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын 70%, нийт экспортын 89%-ийг бүрдүүлдэг эдийн засгийн чухал салбар юм. Монгол Улсад хууль, дүрэм, журмууд гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчдыг ялгалгүйгээр тэгш үйлчилдэг.

Д.Сумъяабазар: Оюутолгой төслийг гацаахгүй Монголын бизнес зөвлөлөөс зохион байгуулдаг сар тутмын уулзалтад (10.17) УУХҮ-ийн сайд Д.Сумъяабазар оролцож хэд хэдэн чухал асуудлыг хөндсөн илтгэл тавилаа. Тэрбээр “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 6.2 дугаар заалтыг өөрчлөх туйлшрал явж байгаад би хувьдаа их харамсаж байна. Үндсэн хуулийн заалтаас хамаарч Монгол Улсын хөгжил удааширсан зүйл байхгүй. Бид бусад хуулиа муу боловсруулж гаргаснаас нийгмийн дунд бухимдал үүсч, гадаадын хөрөнгө оруулагч нарын итгэлийг алдсан, эх орныхоо эрх ашгийг хамгаалж чадахгүй нөхцөл байдалд орсон. Эргээд энэ алдаандаа Үндсэн хуулийг буруутгаж байгаа нь дэндүү харалган явдал юм. Тиймээс Үндсэн хуулийн 6.2 дугаар заалтыг оролдож болохгүй гэсэн байр сууриа илэрхийлсэн. Одоо ч тэр байр сууриндаа хатуу байгаа.

“Нэн түрүүнд ХАБ”: Аюулгүй ажиллагааны олон чухал зүйлсийн нэг нь манлайлал Жил бүр уламжлал ёсоор зохион байгуулагддаг “Нэн түрүүнд ХАБ” бага хурлын энэ удаагийн чуулган өнөөдөр “Корпорэйт Конвеншн центр”-т эхэлж байна. “Аюулгүй байдалд манлайлах нь” уриатай тус чуулганыг нээж мэргэшсэн ХАБЭА-н мэргэжилтнүүдийн холбооны (МОШПА) Ерөнхийлөгч Ц.Нацагдорж үг хэллээ. Тэрээр, 8 дахь удаагаа зохион байгуулагдаж байгаа энэ хурлыг уул уурхайн салбарт тэргүүлэгч, ХАБ-ын асуудлыг дэлхийн түвшинд хэрэгжүүлэгч “Оюутолгой”, “Эрдэнэт” үйлдвэрийн хамт олонд талархлаа илэрхийлье. Өнөөдөр хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа улс орны хэмжээнд хүнд хэвээр байна. Хөдөлмөр эрхэлж байгаа хүн болгон аюулгүй ажиллагааны соёлыг эзэмших ёстой. ХАБ-ын бусад норматив бичиг баримтуудыг боловсронгуй болгож, амьдралд нэвтрүүлэх, хэрэгжүүлэх, зөв тогтолцоог бий болгох нь тулгамдсан асуудал болж байна” хэмээн тодотгон хэллээ.

“Дисковер Монголиа 2019”: Монгол Улс нөөц боломжоо таниулахын тулд хайгуулын ажил чухал Монгол Улсын эрдэс баялгийн салбарыг гадаадын хөрөнгө оруулагчдад таниулах, хөрөнгө оруулалт татах зорилготой “Дисковер Монголиа” чуулган 17 дахь жилдээ есдүгээр сарын 27-нд Шангри-Ла зочид буудалд зохион байгуулагдсан юм. Чуулган хоёр өдөр үргэлжилдэг уламжлалтай. Энэ жилийн чуулган өмнөх жилүүдийнхээс ихээхэн онцлог болов. Монголын уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулах шаардлага, мега төслүүдийн хэрэгжилтийн явц, хөрөнгө оруулалтын өнөөгийн орчин болоод бэрхшээл, дэлхийд үр ашигтай тооцохуйц ямар төслүүдийг ирээдүйд Монголд хэрэгжүүлэх боломж, уул уурхайн бүтээгдэхүүний хамгийн том хэрэглэгч Хятадын зах зээлийн чиг хандлага зэрэг асуудалд төвлөрч хэлэлцлээ.

“Монгол-Хятадын экспо-2019” эхэллээ “Монгол-Хятадын экспо-2019” гурав дахь удаагийн арга хэмжээ есдүгээр сарын 06-10-ны өдрүүдэд Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орны нийслэл Хөх хот, Улаанцав, Тунгляо хотуудад зохион байгуулагдаж байна. Энэхүү арга хэмжээ нь “Бүс ба Зам” санаачлагын хүрээнд Хятад-Монгол-Оросын “Эдийн засгийн коридор”-ыг байгуулж Зүүн хойд Азийн бүс нутгийн хамтын ажиллагааг урагшлуулъя” уриан дор болж байгаа юм. Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ой тохиож байгаатай холбогдуулан хоёр тал энэ удаагийн Экспод чухал ач холбогдол өгч ажиллаж буйг зохион байгуулагчид тодотгон хэлж байв. Энэ удаагийн экспод Хятадын талаас Бүх Хятадын Ардын Их Хурлын дэд дарга Бай Ма Чилин, Монголын талаас Шадар сайд Ө.Энхтүвшин нар тэргүүлж оролцож, мөн үйл ажиллагааг Монголын талаас ХХААХҮ-ийн Сайд Ч.Улаан, Хятадын талаас ӨМӨЗО-ны Засгийн ордны дэд тэргүүлэгч хатагтай Ай Ли Хуа нар удирдан зохион байгуулж байна.

Coal Mongolia: Хятадын коксжих нүүрсний импортын хэмжээ тогтвортой хадгалагдана Нүүрсний худалдаа, хөрөнгө оруулалтын чиглэлийн олон улсын хурал болох “Coal Mongolia” ес дэх жилдээ “Өрсөлдөөнд манлайлъя” уриан дор болж (09.05-06) байна. Хурлын үеэр “Монгол нүүрс ассоциаци”-ийн Гүйцэтгэх захирал Ж.Золжаргал манай улсын нүүрсний экспорт цаашид хэмжээнээс илүүтэй чанарт анхаарах цаг болсныг санууллаа. Одоогийн байдлаар Монголын нүүрсний экспортын дийлэнхийг түүхий буюу боловсруулаагүй бүтээгдэхүүн эзэлж байгаа нь үнэ өрсөлдөхүйц хэмжээнд очихгүй байгаа нэг шалтгаан болж байна. Ашигт малтмал, газрын тосны газрын мэдээлснээр энэ оны эхний долоон сарын байдлаар боловсруулсан нүүрсний экспорт нийт нүүрсний экспортын 17%-ийг эзэлсэн байна.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх бизнес эрхлэгчидтэй уулзлаа Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх бизнес эрхлэгчдийн төлөөлөлтэй өчигдөр МҮХАҮТ-ын “Их танхим”-д уулзаж, тэдэнд тулгараад байгаа асуудлыг сонсон, салбарын сайд нарын хамтаар асуултад хариулж, санал солилцлоо. Бизнес уулзалтад Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар, Уул уурхай хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Н.Цэрэнбат, Хүнс хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд Ч.Улаан, Зам тээврийн хөгжлийн сайд Б.Энх-Амгалан, Барилга хот байгуулалтын сайд Х.Баделхан, Эрчим хүчний сайд Ц.Даваасүрэн, Нийслэлийн засаг дарга С.Амарсайхан болон зарим агентлагийн дарга нар байлцлаа.

Х.Баттулга: Оюутолгой дээр хоёр талаасаа асуудал хаана байгааг олох нь чухал Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өчигдөр Монгол дахь Америкийн худалдааны танхим /АмЧам/-аас зохион байгуулж буй дотоод гадаадын бизнес эрхлэгч болон хөрөнгө оруулагч нарын уулзалтад оролцлоо. Уулзалтыг саяхан болж өнгөрсөн айлчлалтай уялдуулан “Монгол-Америкийн харилцаа: Стратегийн түншлэлд тулгуурлан урагшлах нь” сэдвээр зохион байгуулсан нь хөрөнгө оруулагчдын сонирхлыг ихээр татсан юм. Тухайлбал, хоёр улсын харилцаа Стратегийн түншлэлийн түвшинд хүрснийг зарласан нь бизнесийн орчинд хэрхэн нөлөөлөх, хөрөнгө оруулалтын орчинд таатай боломж бүрдэх үү, бизнесийн салбарын цаашдын тэргүүлэх салбар юу вэ гэдгийг бизнес эрхлэгчид, хөрөнгө оруулагчид, олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагын төлөөлөгчид түлхүү сонирхон асуусан юм.

Coal Mongolia -2019: “Өрсөлдөөнд манлайлъя” 9 дэх удаагийн “Coal Mongolia -2019” нүүрсний салбарын худалдаа, хөрөнгө оруулалтын олон улсын чуулга уулзалт, үзэсгэлэнгийн ерөнхий зохион байгуулагчаар “Монгол Нүүрс Ассоциаци” ажиллаж байна. Тус арга хэмжээ нь 9-р сарын 5-6 өдрүүдэд, Шангри-Ла Улаанбаатар зочид буудалд зохион байгуулагдах бөгөөд хамтран зохион байгуулагчаар БНХАУ-ын Нүүрсний Тээвэр, Худалдааны Ассоциаци, мөн БНХАУ-ын нүүрсний зах зээлийн судалгаа, зөвлөх үйлчилгээний Түдэй Тинк Танк Энержи, Юмэй Инфо зэрэг компаниуд ажиллаж байна.

Майкл Клечески: Оюутолгой төслийг үргэлжлүүлэх нь зүйтэй Монгол Улсад АНУ-аас суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Майкл Клечески анх удаа Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа бизнесийн салбарын төлөөллүүдтэй хийсэн уулзалт өнөөдөр “Шангри Ла” зочид буудлын хурлын танхимд боллоо. Монгол дахь Америкийн худалдааны танхимаас (Ам Чам Монгол) зохион байгуулсан тус уулзалтын үеэр ноён Элчин сайд Америк-Монголын эдийн засаг, бизнесийн харилцааны сүүлийн үед хийгдэж байгаа ажлуудын талаар товчхон дурдаад цаашид ажиллах өөрийн байр сууриа илэрхийлэв.